WAR MATERIAL. Capturing the enemy

Nacho Ruiz-Capillas zuzendariak bere aitona Marianorengandik jasotako 6000 negatibo fotografiko baino gehiago digitalizatzeari ekin dio. Marianao, gerra zibil espainiarraren aurretik hasi eta 60ko hamarkada arteko kameralari eta erreportari grafikoa izan zen. Aitonaren materiala bere patu kimiko saihestezinetik erreskatatzen ari den bitartean, haren ama, Isabel, 88 urtekoa, dementzia zantzuak erakusten hasi da, iragana eta oraina nahastuz. Deskonposizio-prozesu biek (zeluloidearena eta giza-oroimenarena) paralelismo kezkagarri bat ezartzen dute, dokumentala egituratzen duena.

LA ÚLTIMA LLAMADA

'La última llamada'-k boterearen alde gizatiarrari buruzko lehen pertsonako erretratua eskaintzen du. Herrialdeko bulegorik boteretsuena okupatu dutenen dilema etikoak, emozionalak eta bakardadea erakutsiz. Elkarrizketa intimoak, artxibo pertsonalak eta gertuko senide eta aholkularien adierazpen esklusiboen bidez, Movistar Plus+ jatorrizko telesail dokumental honek Felipe González, José María Aznar, José Luis Rodríguez Zapatero eta Mariano Rajoyren bizipen adierazgarrienak erakusten ditu, La Moncloara iritsi zirenetik bere agintaldietako unerik kritikoenetaraino. Zer sentitzen da guztia alda dezakeen deia jasotzean? Nola bizi daiteke herrialde oso bati eragiten dioten erabaki horiek hartzean?

NINGUNA GUERRA

Norbaitek arretaz kiribiltzen du alfonbra bat suntsitutako hotel-gela batean. Horman, zulo erraldoi bat dago, hondatutako hiri baterantz begira. Bagdad da, 2003. urtea. Aste batzuk lehenago, bi mila kazetari Irakera joan dira, Vietnametik hona gizartearen oposizio handiena piztu duen gatazka estaltzera. Nazio Batuen Erakundeak legez kanpokotzat jo duen gerra bat da, eta mundu osoan manifestazio erraldoiak eragin ditu, «Ez Gerrari» oihukatuz. Kazetari horien artean daude Jon Sistiaga kazetaria eta José Couso kameraria. Haien adiskidetasuna bihurtzen da beldurraren, zentsuraren eta bonben aurrean benetako babesleku bakarra. Saddamen erregimenaren zaintza saihesten dute, mehatxuei aurre egiten diete, eta Espainiako hedabideei gatazkaren egia kontatzeko borrokatzen dira, audientziak hautsi dituzten kroniken bidez. Inbasio estatubatuarra hasten denean, Jon eta José dira herrialdea uzten ez duten kazetari gutxietako bi, eta Hotel Palestinan gotortzen dira. Handik, Bagdaden erorketa kontatzen dute, ikuspegi pribilegiatu batetik, baina, aldi berean, ustekabeko helburu bihurtuz. Irakiar erresistentzia eskasak lasai zirudien inbasioa tragedia bihurtzen da, tanke estatubatuar batek hotelean dagoen balkoirantz bere kanoiaren sua zuzentzen duenean, José grabatzen ari den unean. Erasoak horman zulo erraldoi bat uzten du, eta gelan ia gauza bakar bat salbatzen da: Jon eta Josék Bagdaden merkatu batean elkarrekin erositako alfonbra hura.

THE BASQUE COUNTRY FLYING, A VIEW FROM THE AIR

EUSKAL HERRIA HEGAN 9 kapituluko serie dokumentala da. Zentzumenentzako bidaia ikusgarria, gure lurra airetik zeharkatzen duena, bere esentzia inoiz ikusi ez den bezala erakutsiz. Esperientzia bisuala, leku natural ederrenak, eraikin ikusgarrienak bisitatzen dituena eta bertako biztanleen tradizioak eta Euskal Herriko txoko bakoitzean bizi diren mito eta kondairak historiarekin uztartzen dituena. Musika Euskal Herriaren arimaren funtsezko zatia da hegan, eta narrazioarekin batera, paper nagusi bat jokatzen du kapitulu bakoitzean. Telesailerako konposatutako soinu-banda original bat izango dugu lagun atal bakoitzean, giro aparta sortuz eta emozioak sortuz, eta, aldi berean, gure herrialdeko leku mitiko eta ikusgarrienak bisitatuko ditugu. Paisaia tradizionalenak eta ikonikoenak ez ezik, modernoena ere aterako dugu. Eraikin eta egitura horiek egin dute Euskal Herria bere tradizioak zaintzen dituen herria, baina etorkizunera eta modernitatera begiratzen duena. Atal bakoitzean euskal kantari ezagunen 2 emanaldi izango dira, kantari berriekin, ahots taldeekin, dantzariekin eta abarrekin batera, eta Euskal Herriko kulturaren abesti enblematiko eta adierazgarrienak interpretatuko dituzte. Hori guztia eszenaratze ikusgarri batekin eta “zuntza” jotzeko helburuarekin, paisaien handitasunaren, ondare kulturalaren eta gure herriko musika aberastasunaren arteko fusio ezin hobea sortuz.

BERDEA. BEHIND THE BASQUE GREEN

Mendietako krisiak mende bateko basogintza eredua astintzen ari da. Berdeak paisaia, landaketa eta industria zeharkatzen ditu, egurraren etorkizuna aztertzeko. Jaioterrian bertan, Oihane Ruiz arkitektoak eta Ane Barrutia paisaia-diseinatzaileak egurraren zikloa aztertzen dute, basotik industriaraino, erantzunak bilatuz: nolako basoa utziko diegu etorkizuneko belaunaldiei? Nor ari da biharko basoa gaur definitzen? «Berdea. Tras el verde vasco» filmak EAEko basogintzaren gaur egungo egoeraren erretratu korala eskaintzen du, radiata pinuaren gainbehera, eukaliptoaren hedapena eta lurraren agortzea markatuta. Krisiak astindutako eredu baten aurrean, egurraren sektoreko pertsonaia garrantzitsuek sustraiei, memoriari eta paisaia bizitzeko modu berriak imajinatzeko beharrari buruz hausnartzen dute. Proposamen murgilgarri honek Maite Ruiz de Erentxunen musika originala du, ingurune beretik sortua.

2018ko San Migel jaietan dantzaren tradizioa inoiz baino biziago dagoela erakutsi zuten neska eta mutilez osatutako talde bat lehenengoz plazara irtenda. Talde hori izango da dokumentalaren protagonista: Iurretako dantza talde nagusia osatzen duten zortzi neska-mutilak. Bost urtean behin herriko dantza talde guztiak Urrixena jaialdian batzen dira Iurretan. Ospakizun horretan lehenengoz parte hartuko dute debutatu berriek (talde parekideak) beste belaunaldi batzuetako dantzariekin batera. Entseguak, egun horretako prestaketak, eta plazan bizi duten emozioa izango dira dokumentalaren hari gidaria. Tarteka, Iurretako behinolako dantzarien testigantzak, ikerlarien iritziak eta beste hainbat lekukotza jasoko dira.

THE TRUCE

Reyesek eta Salgadok, Espainian aurkako bandoetan borrokatu ziren bi gaztek, orain Bigarren Mundu Gerran gulag sobietar baten sufrimendua eta itxaropena partekatu behar dute. Elkarbizitza horrek indarrak batzera behartuko ditu, hotzaren, gosearen eta alanbre-hesien artean bizi den izugarrikeriaren aurrean. Beren ideologietatik biluztu beharko dira, uniforme bakoitzaren azpian ezkutatzen den pertsona aurkitzeko.

Tragedium

Zor bat konpondu gabe geratu da, eta hiru gaizkilek hartuko dute bere gain auzia, baina gertatuko dena ez da aterako planifikatu zuten bezala.

QUEEN OF COAL

Benetako gertakarietan inspiratuta, “MISS CARBÓN” pasioari eta genero-mugarik ez duten ametsei buruzko gainditze istorioa da. Carlita izan zen emakume meatzari lehenengoa herri batean, non emakumeei debekatua baitzieten eskualdeko diru-sarrera nagusian sartzea: ikatz-meategian. Superstizio batek uste zuen emakumeak hondoratze-mehatxua zirela, eta meatzaritzako lana gizonei gordetzen zitzaien. Carlita, emakume trans gisa, meategian sartzea lortu zuen, sistema barrutik apurtuz eta iraultzaren txinparta piztuz.

LOS TIGRES

Antonio da Tigrea, urpekari menderagaitza, murgilketa bakoitzean bizia arriskatzen duena. Bere ahizpa Estrellak laguntzen dio lanean ari diren itsasontzian. Istripu baten ondoren, etorkizuna ilun ageri da. Dena alda daiteke kokaina-partida bat aurkitzen dutenean.