Ezagutzen ez duenarentzat, zer kontatzen digu ‘La tregua’ filmak?

‘La tregua’ filmak Espainiako gerra zibila amaitu eta bi urtera gulagetan (preso-zelaietan) amaitu zuten espainiar errepublikarren eta nazionalen benetako istorioa kontatzen digu. Filmak beraien artean sortu ziren harremanei buruz hitz egiten digu, gorrototik hasieran eta nola, bertan bizirauteko, su-eten ideologiko bat egitea erabaki zuten. Historiako gauzarik interesgarriena da, su-eten ideologiko haren ondoren, konturatu zirela banatzen zituzten gauzak baino gauza gehiago partekatzen zituztela, eta aurkikuntza horretatik elkarren arteko adiskidetasunak sortzen hasi ziren. Bizi garen mundu bereizi eta politizatu honetan, uste dut oso ondo datorrela denok gizakiak garela eta bereizten gaituztenak baino gauza gehiagok batzen gaituztela gogorarazten digun film bat ikustea. Edo, behintzat, hori sinestea gustatuko litzaidake.

Nola sortu zen ‘La  tregua’ sortzeko ideia?

Cesar Benitez ekoizleak sortu zuen ideia. Gulags horietako bati eta bere preso espainiarrei buruzko dokumental bat ikusi zuen eta bere buruari esan zion: "Hemen badago kontatzea merezi duen istorio bat". Lehena izan zen gaur egun ideologien arabera bereizitako bandoen historia zer den ikusten. Nirekin harremanetan jarri zen eta pelikula honen ideia kontatu zidan. Biok luze hitz egin genuen historiari buruz, eta zein konpontzailea eta beharrezkoa izan zitekeen. Une batean liluratu ninduen istorio bat. Kontatu nahi genuen eta kontatu egin genuen.

Zerk erakarri zintuen gehien errepublikarrak eta Dibisio Urdineko kideak gulag sobietar batean batzen dituen istorio honetatik?

Istorio hau zein eguneratua eta beharrezkoa den. Gero, bizitza gulag batean islatzea interesgarria da, oso gutxi ikusi dugun zerbait. Bi urte eman nituen gulagak eta garaia ikertzen. Historia alde humanistatik eta zinema klasikotik bideratzeko aukera ere bazen. Pelikula bat egin nahi nuen, traman oinarritutako fikziozko formatutik aldenduko zena. Zinema, niretzat, beste guztiaren gainetik, istorioak eta emozioak dira.

Nolakoa izan zen Espainiako bi bandoak islatzeko lana?

Hasieratik argi izan nuen film humanista bat egin nahi nuela, non pertsonaiak eta haien istorioak tramaren gainetik egongo ziren. Aktoreekin lan asko egiten dugu, ez bakarrik pertsonaiak, baita haien arteko harremana ere. Nire asmoa zen filmazioaren zati handi bat haien artean inprobisatzea. Filma, eremua, egoera senti zezatela, eta gero eszena gizatiartasunetik bizi zezatela. Ez genuen pelikula politiko bat egin nahi, pertsonen pelikula bat baizik.

Benetako gertaera historikoetan oinarrituta dago edo premisa original batetik sortzen da?

Benetako testuinguru batean inspiratuta dago, baina istorioa originala da.

Espainiaren eta Kazakhstanen arteko koprodukzioa da: nola sortu zen lankidetza hori? Zeintzuk dira herrialde bakoitzak proiektuari eginiko ekarpenak?

Horretan Cesar Benitez ekoizlea goraipatu behar dut. Kazakhstanera joan zen proiektuaren ideiarekin eta koprodukzio bat lortu arte ez zen itzuli. Kazakhstandik laguntza ekonomikoa emateaz gain, gure istorioa han gertatzean, kazakhstandar kulturari buruzko jakintza guztia eskaini ziguten. Historia liburuak eta gaztelaniara itzulitako poesia liburuak lortu zizkidaten. Haiekin harreman zuzena zuen edozein zalantza kultural eztabaidatu eta galdetu ahal izateko. Eman zigutenak sinesgarritasuna gehitu zion istorioari. Gero, filma Espainian filmatzean, ekoizpen lana Plano a Plano ekoiztetxetik egin zen.

Orain Donostia Zinemaldian parte hartuko duzue, zer suposatzen du horrek filmarentzat?

Beti da ohore bat filma munduko zinemaldirik onenetako batean estreinatzea, nik opari bat bezala ikusten dut. Gainera, filma Euskal Herrian filmatu zen, beraz, nolabait, zirkulu bat ixten dela uste dut.

Zinemaldian parte hartzeak beste jaialdi batzuen ateak irekitzea lagunduko duela uste duzu?

Filmaren timing-a ez da egokiena izan, urtea amaitu baino lehen estreinatu nahi baikenuen, eta filma irailean amaitu dugunez, ezin dugu jaialdietan mugitu estreinatu aurretik. Baina beti pentsatu izan dut filmek bizitza propioa dutela eta beren bidea aurkitzen dutela. Ez dakit zein izango den bide hori, baina hunkituta nago film honek nora garamatzan ikusita.

Zer ibilbide egingo duzue epe laburrean?

Oraintxe bertan gure indar guztiak urriaren 10ean daude jarrita, aretoetan estreinatuko den egunean. Oso harro gaude egin dugun lanarekin eta desiatzen gaude munduari filma erakusteko.

Etorkizunera begira, baduzu beste lanik esku artean? Aurreratuko ahalko zeniguke informazioren bat?

Urte hau oso zaila izan da niretzat, arrazoi pertsonalengatik, eta filma ez zen guztia alde batera uzten saiatu naiz. Orain komedia bat idazten hasi naiz, orain arte egin ez dudan zerbait da, eta gogotsu nago proiektu hau aurrera eramateko. Proiektu honi buruz esan dezakedan gauza bakarra da ez dela izango orain arte ikusi ditugun ohiko komediak bezalakoa.