Agustina Macri zinemagilea ‘Miss Carbón’ filmarekin helduko da Donostiako Zinemaldira, Made in Spain sailean parte hartzen duen eta Argentinako Patagoniako meatzaritzan aitzindari eta erresistentziaren ikur izan zen Carlita Rodriguezen historia berreskuratzen duen film luzea.

Ezagutzen ez duenarentzat, nola aurkeztuko zenieke ‘Miss Carbón’?

Carlita Rodriguezen, Argentinako Patagoniako lehen emakume meatzariaren, bizitzan oinarritutako filma da. Tradizioz, emakumeak ezin ziren meatzariak izan, eta urtean behin bakarrik sar zitezkeen meategira, abenduaren 4an, Santa Barbarako ospakizunekin. Ikatz mendi artean eta Río Turbioren lehen aztarnategietatik gertu hazia, beti amestu zuen meatzari izatearekin. Baina Carlosen gorputzean jaio zen Carlita ere beti sentitu zen emakume, eta nerabezaroan hasi zuen bere trantsizio mingarria. Bere gizonezko agiriari esker, eta 18 urterekin, meategian lan egiteko aukera izan zuen. 12 urte baino gehiagoko borrokaren ondoren, Carlitak, bere “trans superboterearekin”, lortu zuen beste emakume batzuek meategian lan egin ahal izatea eta sistema betiko aldatzea.

Zerk bultzatu zintuen istorio hau kontatzera?

Dena. Uste dut ez zegoela erakartzen ez ninduen elementurik: emakume trans baten benetako istorioa izatea, eta testuingurua patagonikoa izatea, meategiak eta paisaiak agintzen zuen potentzial fotografiko guztiarekin. Eta Carlita ezagutu nuenean, are gehiago. Besarkada batean bakarrik ulertu nuen bere bizitza kontatzeko erabakia oso sakona zela nigan.

Carlitaren benetako istorioaren zein alderdi izan ziren filmean irudikatzeko zailenak?

Gidoitik eta zuzendaritzatik pelikula argitsua, itxaropentsua eta inspiratzailea egiteko erabaki kontzientea hartu zutela uste dut. Carlitaren bizitzak une mingarri eta ilun asko zituen, batez ere haurtzaroan eta nerabezaroan, trantsizioan hasi zenean, eta bere familia eta ingurua hura baztertzen eta diskriminatzen hasi zirenean. Une horietan ez genuen sakondu nahi, baina ez genuen alde batera utzi nahi ere. Oreka hori aurkitzea desafiatzailea izan zen.

Zein izan ziren zuzendari gisa erronka nagusiak sinbolismo sozial eta emozionalez beteriko gai bat jorratzean?

Trans munduan sartu nahi nuen errespetu eta sentsibilitate handiz. Meatzaritzarekin eta bere sinbolismoekin oso lotuta dagoen kultura duen herri batean ere murgildu nahi nuen. Errito hori modu errealista eta gizatiar batean erretratatzen saiatu nahi nuen; horregatik, herriko pertsona errealekin lan egiteko erabakia hartu genuen, eta haien ospakizunetara ia dokumentalki hurbiltzen saiatu ginen.

Zein da filmak transmititu nahi duen mezu nagusia generoaren, identitatearen eta norberaren hobekuntzaren inguruan?

Ondoan dugun tolerantzia eta maitasun handiagoa. Askotan ez dakigu zer dagoen pertsona bakoitzaren atzean, zenbat ibili eta sufritu zuen pertsona horrek iritsi zen lekura iristeko, bizirik Carlitaren kasuan eta berak kontatzen duen bezala. Horregatik uste dut filmak errukia, tolerantzia, maitasuna eta errespetua bilatzen dituela zerbait desberdina aukeratzen duenarekiko.

Orain Donostia Zinemaldian parte hartuko duzue, zer suposatzen dio horrek filmari? Zer espero duzu zuen parte-hartzetik?

Donostia leku polit eta garrantzitsuenetako bat da edozein zuzendari eta filmentzat. Aukera polita da jaialdiko sail batean egon ahal izatea, jende gehiagorengana iristea, espazio berriak izatea eta mezua zabaltzea.

Uste duzu lagun dezakeela ate berriak irekitzen edo publiko zabalago batengana iristen?

Jakina. Donostiak indar hori duela uste dut, eta edizio bakoitzean are indar handiagoa hartzen du. "Margotu zure herrixka eta margotuko duzu mundua" esaldi horrek badu zerbait Carlitaren bizitza kontatzen duena, planetatik hain urrun dagoen leku batean, eta munduko beste leku batzuetara irits daitekeena, oso indartsua iruditzen zaidana. Eta hori da zinemaren magia eta indarra.

Zer ibilbide izango du gero filmak?

‘Miss Carbón’ joan den ekainean estreinatu zen Espainiako aretoetan eta, datozen hilabeteetan, Movistar+ eta Filmin-en bitartez ikusi ahal izango dugu. Gainera, Argentinako aretoetan estreinatuko da urriaren 2an. Aurten bertan, Latinoamerikan, Estatu Batuetan eta Kanadan ikusi ahal izango da, Netflixen bidez, eta, laster, beste jaialdi eta herrialde batzuetara eramango dugu filma.